Tradycja święcenia pokarmów

[polska strona]

https://nikidw.edu.pl/2022/04/16/tradycja-swiecenia-pokarmow/

Święcenie pokarmów w Wielką Sobotę miało dla chrześcijan wyjątkowe znaczenie. Tradycja ta, choć bardzo stara, przez wieki ewoluowała. Początkowo jedynym składnikiem święconego był baranek, cały lub w kawałkach, upieczony na rożnie. Z czasem zamieniono go na inne rodzaje mięsa. Święcono, szynkę, kiełbasę, słoninę, całe prosięta, różne ptaki domowe i polne. Potem wprowadzono sery, masło, jaja i chleb, a na końcu przyprawy i dodatki, takie jak chrzan czy sól. W XV i XVI wieku w koszyczku pojawiało się także wino, piwo oraz mleko z miodem.

Święcone pokarmy miały swoje znaczenie i symbolikę. Najważniejszym składnikiem święconki był chleb, symbol Zbawiciela. Kiełbasa i inne wędliny oznaczały ofiarę z baranka paschalnego. Miały też przynosić zdrowie i dostatek. Chrzan jest symbolem goryczy męki Chrystusa, a jajka oznaczały odradzające się życie, a tym samym zmartwychwstanie i zwycięstwo nad śmiercią. Z czasem oprócz zwykłych jajek w koszyczkach zaczęły pojawiać się pisanki. Sól posiadała moc odstraszania złych mocy i sił nieczystych. Symbolizowała również sedno życia i prawdy – Jezus swoich uczniów i wybrańców nazywał „solą ziemi”. Baranek z czerwoną chorągwią uosabiał triumf życia nad śmiercią, przezwyciężenie zła i odkupienie grzeszników. Koszyczki wielkanocne były przyozdabiane białą serwetką i zielonymi gałązkami. Biel oznaczała niewinność, bezgrzeszność, a zieleń przyrodę
budzącą się na nowo do życia. Tradycją było wykorzystywanie roślin wiecznie zielonych, takich jak bukszpan.
Tak jak zmieniały się produkty wkładane do koszyczka, tak też zmieniało się miejsce, w którym kapłan święcił pokarmy. Początkowo to księża odwiedzali domy. Dopiero od XIX wieku obrzęd ten zaczął być odprawiany w kościołach.
Tradycją było, by podczas wielkanocnego śniadania zjeść wszystkie znajdujące się w koszyczku produkty. Zapewniało to pomyślność i dostatek na cały rok.

Oprac. DPR

Fot. prace zgłoszone do konkursu organizowanego przez NIKiDW „Rewia Palm i Koszyczków Wielkanocnych 2021”.