Stanisław Węgrzecki

[polska strona]

Grób Stanisława Węgrzeckiego na Powązkach; Warszawa, 24 lipca 2008

Stanisław Węgrzecki (ur. 10 listopada 1765 w Warszawie, zm. 12 lutego 1845 tamże) – prawnik, prezydent Warszawy, senator-kasztelan Królestwa Polskiego od 8 sierpnia 1831 roku^[1], jakobin polski, plenipotent skarbu koronnego, członek loży wolnomularskiej Świątynia Mądrości^[2].

Ukończył prawo. Studiował w Krakowie i za granicą.

Był bliskim współpracownikiem Hugona Kołłątaja. 29 sierpnia 1792 roku złożył akces i wykonał przysięgę konfederacji targowickiej^[3]. Był członkiem sprzysiężenia przygotowującego wybuch insurekcji kościuszkowskiej^[4]. Brał udział w insurekcji warszawskiej.

W marcu 1807 został wiceprezydentem Warszawy, a od 4 lipca 1807 do grudnia 1815 był prezydentem miasta. Ustąpił wskutek zatargu z wielkim księciem Konstantym. W latach 1812-1815 był też komendantem Gwardii Narodowej.

Od 1816 był sędzią apelacyjnym. Od 1817 był prezesem Trybunału Handlowego. W 1829 Stanisław Węgrzecki przeszedł na emeryturę i został wybrany prezesem Komitetu Właścicieli Listów Zastawnych.

30 listopada 1830 ponownie został prezydentem miasta, ale 26 czerwca 1831 został usunięty z urzędu. Jako senator podpisał 25 stycznia 1831 roku akt detronizacji Mikołaja I Romanowa^[5].

W 1815 roku był wielkim pieczętarzem Wielkiego Wschodu Narodowego Polski^[6]. Stanisław Węgrzecki należał do Wolnomularstwa Narodowego. Był też członkiem Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk.

Stanisław Węgrzecki zmarł 12 lutego 1845 w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 15-1-5)^[7]. Na jego grobie został wystawiony pomnik dłuta Jakuba Tatarkiewicza. Nagrobek został odnowiony staraniem Społecznego Komitetu Powązek na początku lat 80. XX wieku.

Przypisy

1. ↑ Ireneusz Ihnatowicz, Andrzej Biernat, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 479.
2. ↑ Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej w XVIII i XIX wieku, Wrocław 1982, s. 218.
3. ↑ Korespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Krajowe i Zagraniczne 1792, II, Nr 53, Warszawa 1792, s. 465-466.
4. ↑ Bartłomiej Szyndler, Powstanie kościuszkowskie 1794, Warszawa 1994, s. 47.
5. ↑ Dyayarusz Sejmu z R. 1830-1831, wydał Michał Rostworowski, T. I, Kraków 1907, s. 244.
6. ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 137.
7. ↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW WĘGRZECKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-23].

Bibliografia

• Stanisław Szenic, Cmentarz Powązkowski 1790 – 1850, Warszawa, 1979
• Jerzy Waldorff, Hanna Szwankowska, Danuta Jendryczko, Barbara Olszewska, Zofia Czyńska, Cmentarz Powązkowski w Warszawie, 1982
• Encyklopedia Warszawy z 1994