Symbolem Polski wcale nie jest orzeł biały, a czerwień tarczy nie nawiązuje do krwawej historii naszego kraju. To nie profanacja symboli, herezja, czy brak elementarnej wiedzy historycznej. Proszę Państwa: to heraldyka
Każdy z nas wie jakie są polskie symbole narodowe i od czasów wczesnego dzieciństwa uczy się odpowiedniego szacunku wobec nich. Przywołani do odpowiedzi bez zająknięcia powiemy tekst hymnu, wymienimy narodowe barwy i opiszemy godło Polski. Zwłaszcza z godłem spotykamy się na każdym kroku, niemal w każdej instytucji. Jego obecność w naszej świadomości jest tak oczywista, że nie zastanawiamy się głębiej nad jego genezą ani symboliką. A szkoda! Historia białego orła(?) jest równie ciekawa i barwna jak cała historia naszego kraju. Jako, że listopad to dla Polaków czas refleksji, zadumy i narodowego świętowania, chcemy Wam przybliżyć historię godła Polski. Tego mogliście nie dowiedzieć się w szkole!
JAKI ZNAK TWÓJ?
Wydaje się, że biały orzeł w złotej koronie to bezsporny symbol Polski. Od zawsze i na zawsze. A jednak nie ma rzeczy oczywistych! Heraldycy, czyli specjaliści od historii herbów, po dziś dzień dyskutują czy godło faktycznie przedstawia orła i szeroko analizują symbolikę zmian, jakie zachodziły w polskim godle na przestrzeni wieków. Nie brakuje opinii, że ptak w naszym godle to bielik, którego potocznie zalicza się do orłów, choć w rzeczywistości należy do orłanów, z rodziny jastrzębiowatych. Zwolennicy pochodzenia naszego godła od bielika wskazują na charakterystyczne nieupierzone szpony ptaka. Pozostałe cechy anatomii ptaka w herbie sugerują, że inspiracją mógł być inny ptak drapieżny, występujący na terenie naszego kraju. W grę wchodzi nawet 10 różnych gatunków m.in. orzeł grubodzioby, orzeł krzykliwy, gadożer lub rybołów. Zarówno z braku ewidentnych dowodów świadczących o pochodzeniu ptaka, jak i z uwagi na różnice w przedstawianiu go na przestrzeni wieków, naukowcy skłaniają się ku opinii, że nie sposób określić jednoznacznie który gatunek był pierwowzorem symbolu. W tradycji heraldycznej traktuje się więc polskiego orła jako syntezę kilku gatunków ptaków drapieżnych z polskich ziem.
WSZYSTKIE DROGI PROWADZĄ DO RZYMU
Uznaje się, że najstarszy zachowany wizerunek orła widnieje na denarach Bolesława Chrobrego. Obecnie nie można stwierdzić czy na monecie umieszczono rzeczywiście orła, czy może bielika, koguta, gołębia albo pawia. Jan Długosz twierdził, że wczesne wykorzystanie orła jako znaku Polski ma związek z wydarzeniami w Gnieźnie w 1000 r. Wówczas cesarz Otton III odbył pielgrzymkę do grobu św. Wojciecha i spotkawszy się z władcą Polski uhonorował go nadaniem mu znaku orła. Było to symboliczne nawiązanie do Imperium Rzymskiego, które już w starożytności przybrało majestatycznego ptaka jako swój symbol. Na mocy decyzji rzymskiego konsula Gajusza Mariusza znak orła (aquila) stał się głównym symbolem legionów rzymskich. By zapewnić pomyślność i bożą pomoc podczas działań wojennych rzeźba orła była ustawiana w widocznym miejscu w namiocie wodza. Żołnierze otaczali ją należytą czcią i bronili przed wrogiem. Dzięki legionistom herb z orłem stał się oznaką odwagi, męstwa i triumfu. Nic więc dziwnego, że nowo powstające państwa europejskie czerpały z rzymskiego dziedzictwa.
https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/Denar_rys_chrobry1-300x159.png 300w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/Denar_rys_chrobry1... 280w" sizes="(max-width: 515px) 100vw, 515px" />
Denar Princes Polonie (denar Bolesława Chrobrego) – jeden z denarów bitych przez mennicę książęcą Bolesława Chrobrego.POD OPIEKUŃCZYMI SKRZYDŁAMI BIAŁEGO PTAKA…
Symbolika orła jest zresztą dużo bogatsza niż wspomniane wyżej męstwo. Dostojny drapieżnik uosabiał zarówno element boski, geniusz, majestat władców, sprawiedliwość i praworządność oraz zwycięstwo dobra nad złem. W polskiej tradycji archetyp orła-opiekuna i orła-herosa wzmacnia legenda o początkach państwa polskiego. Lech, Czech i Rus, słowiańscy bracia, wędrowali z południa kontynentu na północ. Poszukiwali żyznych ziem, na których mogliby osiedlić się i rozpocząć dorosłe życie. Pod wieczór strudzeni wędrówką zatrzymali się na odpoczynek w uroczym zakątku. Lech ujrzał olbrzymie gniazdo na drzewie, a w nim wspaniałego orła, który dumnie rozpościerał swoje skrzydła na tle intensywnie czerwonego zachodu słońca. Uznał to za szczęśliwy omen i znak przychylności losu. Postanowił w tym właśnie miejscu zakończyć swoją wędrówkę i założyć osadę, oddając się w opiekę boskiego posłannika. Na pamiątkę wydarzeń swój nowy dom nazwał Gniezdnem i umieścił w herbie białego ptaka. W każdej legendzie tkwi ziarenko prawdy. I tak Gniez(d)no stało się siedzibą władców piastowskich, którzy obrali za swój znak rodowy odpowiednio wystylizowanego heraldycznie orła.
https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/Lech-z-bracmi-przy-gniezdzie-orla-223x300.png 223w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/Lech-z-bracmi-przy... 119w" sizes="(max-width: 416px) 100vw, 416px" />
Lech z braćmi przy gnieździe orłaPOD TYM ZNAKIEM POLSKA BĘDZIE POLSKĄ
Jednoznacznie jako herb państwa polskiego biały orzeł na czerwonym tle pojawia po raz pierwszy za czasów Przemysła II na jego pieczęci majestatycznej, a wybór takiegoż herbu dla zjednoczonego Królestwa Polskiego ostatecznie przypieczętował Władysław Łokietek. Na przestrzeni wieków godło narodowe odzwierciedlało rozmaite zmiany zarówno w sztuce heraldycznej, jak i w geopolityce. Sylwetka ptaka ulegała zniekształceniom, gdy kolejni władcy dodawali swoje tarcze herbowe i zdobienia z monogramami. W czasach rozbiorów w godło wpleciono elementy propagandy władzy np. białego orła umieszczono na piersiach czarnego, dwugłowego orła cesarskiego, a koronę usunięto. Rozpowszechnianie herbu w jego tradycyjnej formie było wówczas zabronione we wszystkich zaborach.
https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/Arras_006-300x163.jpg 300w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/Arras_006-600x326.jpg 600w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/Arras_006-280x152.jpg 280w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/Arras_006-678x369.jpg 678w" sizes="(max-width: 680px) 100vw, 680px" />
Arras z herbami Polski i Litwy oraz postacią Cerery
https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/800px-Orzel_Zygmunta_Starego-224x300.jpg 224w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/800px-Orzel_Zygmun... 768w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/800px-Orzel_Zygmun... 449w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/800px-Orzel_Zygmun... 120w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/800px-Orzel_Zygmun... 800w" sizes="(max-width: 766px) 100vw, 766px" />
Orzeł Zygmunta Starego
https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/Embroidered_Polish_eagle_by_Anna_Jagiellon-223x300.png 223w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/Embroidered_Polish... 447w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/Embroidered_Polish... 119w" sizes="(max-width: 559px) 100vw, 559px" />
Orzeł Jagiellonów na modlitewniku Anny Jagiellonki z 1582
KONTROWERSJE WOKÓŁ PAŃSTWOWEJ SYMBOLIKI
Po odzyskaniu niepodległości politycy byli zgodni co do istoty godła, ale nie potrafili dojść do porozumienia w sprawie obecności korony. Ostatecznie w 1919 r. Sejm przyjął uchwałę, która zatwierdziła oficjalny wzór polskiego symbolu narodowego z zamkniętą koroną z krzyżem. Wzór ten obowiązywał do 1927 r. kiedy Zygmunt Kamiński stworzył współczesną wersję godła. Władze państwowe zaakceptowały projekt Kamińskiego, choć nie brakowało słów krytyki ze strony historyków i heraldyków oraz sprzeciwu opinii publicznej. Wytykano autorowi odejście od tradycji, sprzeciwiano się podmianie korony na otwartą, a nawet doszukiwano się ukrytych symboli masońskich i satanistycznych. Po latach w dyskusji publicznej pojawił się wręcz zarzut wobec Kamińskiego, że popełnił plagiat i skopiował wizerunek orła z plakietki stworzonej na cześć Ignacego Paderewskiego przez francuską artystkę Elisę Beetz-Charpentie.
https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/800px-Orzel_Bialy_1927-250x300.jpg 250w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/800px-Orzel_Bialy_... 768w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/800px-Orzel_Bialy_... 501w, https://kukulturze.pl/wp-content/uploads/2020/11/800px-Orzel_Bialy_... 133w" sizes="(max-width: 800px) 100vw, 800px" />
Wersja Herbu Polski Zygmunta Kamińskiego z 1927r.W DRODZE DO DEMOKRACJI
W okresie PRL-u po raz kolejny ożyła dyskusja o zasadności korony zwieńczonej krzyżem. Podczas gdy komuniści promowali godło w ogóle bez korony, rząd RP na uchodźstwie uchwalił dekret o przywiązaniu do tradycji chrześcijańskich i uzupełnił godło o krzyż nad koroną (taka wersja godła do dzisiaj wykorzystywana jest przez skrajnie prawicowe ruchy polityczne). Pomimo dekretu polskie społeczeństwo pozostało wierne herbowi autorstwa Kamińskiego. Na ten wzór postawiły też niezależne ruchy opozycyjne oraz “Solidarność”. Polityczna zawierucha na przełomie lat 80 i 90 XX w. przyspieszyła prace ustawodawcze nad aktualizacją symbolu, ale przyjęte naprędce poprawki niewiele wniosły do pierwowzoru z 1927 r. W związku z tym, niezależnie od kontrowersji, herb Kamińskiego w – de facto – niezmienionej formie, zachował się po dziś dzień.
Po ponad 90 latach herbowi Polski przydałby się lifting. Prace nad odświeżeniem symbolu trwają… Może wy macie jakieś ciekawe pomysły?
Pentru a putea adăuga comentarii trebuie să fii membru al altmarius !
Alătură-te reţelei altmarius