Z miłości do muzyki ludowej – rozmowa z Oliwią Spychel, młodą skrzypaczką z Podlasia

[polska strona]

https://nikidw.edu.pl/2022/05/08/z-milosci-do-muzyki-ludowej-rozmow...

Oliwia Spychel, młoda skrzypaczka z Leśnej Podlaskiej, od lat interesuje się muzyką ludową Południowego Podlasia. Kultura wsi i zgłębianie lokalnych tradycji jest dla niej bardzo ważne. Swoją pasją chętnie dzieli się z młodymi mieszkańcami swojego regionu, bowiem zależy jej by te unikatowe wartości nie odeszły w zapomnienie.

Rozmowę przeprowadziła Joanna Radziewicz

Joanna Radziewicz: Jak się zaczęło zainteresowanie muzyką ludową u tak młodej osoby. Z tego co wiem, Twoi rówieśnicy słuchają nieco innej muzyki.

https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/05/oliwia-spychel2-768x1152.jpg 768w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/05/oliwia-spychel2-10... 1024w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/05/oliwia-spychel2-8x... 8w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/05/oliwia-spychel2.jpg 1365w" sizes="(max-width: 200px) 100vw, 200px" />Oliwia Spychel: Nigdy nie myślałam, że będę się interesowała muzyką ludową czy grała na skrzypcach. Pamiętam, jak od najmłodszych lat uczęszczałam na zajęcia plastyczne w Gminnym Ośrodku Kultury w Leśnej Podlaskiej, a Pan Zdzisław Marczuk prowadził tam zajęcia z gry na skrzypcach dla dziewcząt z zespołu ,,Leśniańskie Nutki”. Przechodziłam obok ich sali, a on zaczepił mnie i zapytał czy lubię śpiewać. Poprosił, żebym zaśpiewała piosenkę, nie pamiętam już jaką, zaśpiewałam, ale po chwili się rozpłakałam. Pan Zdzisław na pocieszenie dał mi do ręki skrzypki, pokazał jak się je trzyma i pociąga smyczkiem po strunach. Spodobało mi się. Zaprosił mnie na następną lekcję. Kiedy wróciłam do domu powiedziałam mamie, że chcę grać na skrzypach, żeby mnie zapisała do zespołu, co ją bardzo zdziwiło. Po kilku lekcjach, gdy dostałam pochwałę za grę, jeszcze bardziej mnie to zainteresowało i zmotywowało. Zawsze, gdy grałam bardzo dobrze tzn. czyste dźwięki Pan Zdzisław robił smyczkiem pieczątkę – dotykając smyczkiem głowy.

Na początku uczyłam się prostych utworów jak ,,Kurki trzy’’ czy ,,Sto lat’’. Z czasem, gdy pojęłam zasady grania – smyczkowania, zaczęłam grać utwory ludowe – polki, oberki. Bardzo mi się spodobało, jak Pan Zdzisław pięknie gra te skoczne utwory, z takim rytmem, że aż nogi rwały się do tańca. Postanowiłam kontynuować dalej naukę. I już tak muzykuję dziewięć lat. Nie zamierzam przestawać, chcę się dalej rozwijać w kierunku muzyki tradycyjnej.

To prawda, moi rówieśnicy słuchają innej muzyki, ale większość z nich akceptuje moją pasję. Podoba im się moje granie. Uważają, że każdy ma prawo do swoich poglądów, zainteresowań. Towarzyszą mi na koncertach, gratulują, że chcę kontynuować tradycje muzyczne naszego regionu, czyli Podlasia. W ubiegłym roku realizowałam projekt stypendialny Marszałka Województwa Lubelskiego pt. ,,Ocalić tradycję i kulturę ludową od zapomnienia” w mojej szkole średniej i byłam bardzo zdziwiona, że młodzież interesowała się tematami związanymi z muzyką tradycyjną, pereborami, kulturą naszego regionu. Myślę, że przybliżenie tych zagadnień młodym ludziom jest bardzo dobrym pomysłem.

Ale są i tacy, którzy się wyśmiewają, że gram muzykę ludową i noszę strój ludowy. Być może zazdroszczą mi sukcesów i w ten sposób chcą mi podciąć skrzydła. Nie przejmuję się tym zbytnio, robię to co lubię, co daje mi satysfakcję. Jestem osobą skromną, nie lubię się chwalić. Wiem, że to co osiągnęłam jest wynikiem ciężkiej pracy, którą włożyłam w doskonalenie warsztatu muzycznego.

JR: Czyli skrzypce to była taka miłość od pierwszego wejrzenia.

OS: Tak, jak tylko wzięłam je do ręki od razu poczułam, że chcę grać. To jest ta moja miłość. .

JR: Czy w Twojej rodzinie była tradycja muzykowania.

OS: Tak, mój Dziadek Wojciech, tata mamy, grał na akordeonie i perkusji, a wujek na klawiszach i gitarze. Geny muzyczne odziedziczyła też moja mama, która kiedyś grała na klawiszach, akordeonie oraz śpiewała w chórze. Obecnie gra w naszej kapeli na bębenku obręczowym i pięknie śpiewa. Ja gram na skrzypcach, saksofonie i ukulele. Także moja mała siostra stryjeczna zaczyna muzykować. Uczy się śpiewu i gry na ukulele i pianinie. Jak są święta Bożego Narodzenia to w naszej rodzinie jest tradycja kolędowania, gramy i śpiewamy kolędy.

JR: Początki nauki gry na skrzypcach, codzienne ćwiczenia były dla Ciebie trudne? Nie brakowało czasu na naukę, spotkania ze znajomymi?

OS: Powiem szczerze, że pracuję intensywnie przez cały rok. Początki były trudne, żmudne ćwiczenia, dopiero później proste melodie. Codziennie musiałam przeznaczać na ten cel co najmniej 2 godziny. Starałam się tak ułożyć plan dnia, żeby mieć czas na naukę i spotkania ze znajomymi. Nie stwarzało mi to wielkiego problemu. Grunt to dobra organizacja, którą opanowałam do perfekcji. Chociaż przyznam, że chwilami nie było lekko. Dużo pracy, obowiązki szkolne, ale jestem ambitna, zdaję z czerwonym paskiem.

JR: Kto jest Twoim muzycznym mentorem?

OS: Mój nauczyciel – mistrz Pan Zdzisław Marczuk z Zakalinek. To on zaraził mnie miłością do muzyki tradycyjnej, którą chcę grać i dalej przekazywać ją kolejnym pokoleniom, tak jak to było w moim przypadku. To coś naprawdę pięknego, co kocham. Jestem mojemu mistrzowi bardzo wdzięczna, że dzieli się ze mną swoją wiedzą, uczy sztuki gry na skrzypcach. Chcę, żeby muzyka była ze mną na zawsze.

JR: Kto najbardziej Cię wspiera w realizacji twoich pasji muzycznych?

OS: Największym wsparciem jest dla mnie rodzina: tata, brat, a szczególnie moja kochana mama, która zawsze towarzyszy mi podczas występów. Także mój nauczyciel – mistrz Pan Zdzisław Marczuk, który dodaje mi otuchy i motywuje do nauki nowych utworów. Zawsze mnie pocieszy, pochwali, nawet jak nie wszystko wychodzi dobrze. Jest wspaniałym nauczycielem. Dużą pomocą i oparciem są także moi przyjaciele, którzy trzymają za mnie kciuki podczas koncertów.

JR: Jakie są Twoje największe artystyczne osiągnięcia? Czy jakiś występ szczególnie zapadł Ci w pamięć?

OS: Zaczynałam od występów podczas różnych uroczystości. Pamiętam swój pierwszy koncert na opłatku wigilijnym. Grałam wtedy na skrzypcach kolędę ,,Gdy śliczna panna’’ i bardzo się denerwowałam. Z biegiem czasu jest trochę lepiej. Nabrałam większego doświadczenia, oswoiłam się ze sceną, choć przyznam ze niekiedy stres daje o sobie znać. Moim największym sukcesem jest Wyróżnienie Specjalne na IV Turnieju Młodych Muzyków Prawdziwych odbywającym się w Filharmonii Szczecińskiej im. M. Karłowicza. Nigdy nie myślałam ze kiedykolwiek wystąpię w takim miejscu, to naprawdę wielkie przeżycie. A to wszystko dzięki udziałowi w Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, podczas którego zostałam zauważona przez Panią koordynator Filharmonii, która zachwycona moim występem, zaproponowała mi udział w tym Konkursie.

Ważnym osiągnięciem był też występ na VIII Festiwalu Żywej Muzyki na Strun Dwanaście i Trzy Smyki w Kolbuszowej, w którym otrzymałam I nagrodę i nominację do udziału w 55. Sabałowych Bajaniach w Bukowinie Tatrzańskiej. To było morze łez szczęścia, wielkie zaskoczenie, aż dwie nagrody.

Poza tym jestem laureatką wielu konkursów, przeglądów, festiwali na poziomie powiatowym, wojewódzkim, ogólnopolskim, między innymi: Festiwalu Wszystkie Mazurki Świata w Warszawie, Festiwalu ,,Dziecko w folklorze” w Baranowie Sandomierskim czy Festiwalu u Zbiegu rzek w Stężycy. Jestem już po raz czwarty i obecnie stypendystką Marszałka Województwa Lubelskiego za upowszechnianie muzyki tradycyjnej, jak również stypendystką Prezydenta Miasta Biała Podlaska, Wójta gminy Leśna Podlaska oraz Fundacji ,,Jestem Optymistą 2019”. Zostałam też uhonorowana Nagrodą Starosty Bialskiego Grand Prix ,,Bialskie Talenty”. Mam już w swoim dorobku artystycznym wydaną debiutancką płytę z polskimi kolędami na skrzypcach oraz debiut w filmie TVP ,,Modlitwa o Polskę – z ziemi podlaskiej”. Mam nadzieję, że to nie koniec moich sukcesów, bo ciągle się rozwijam i podnoszę poprzeczkę wyżej.

JR: Jakie melodie są Ci szczególnie bliskie?

https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/05/logo-Oliwii-768x687.jpg 768w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/05/logo-Oliwii-13x12.jpg 13w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/05/logo-Oliwii.jpg 1000w" sizes="(max-width: 300px) 100vw, 300px" />OS: Wykonuję utwory charakterystyczne dla mojego regionu – Południowego Podlasia. To muzyka tradycyjna, przekazywana z pokolenia na pokolenie – skoczne polki, oberki, walczyki, mazurki, pieśni Podlasia, kolędy i wiele innych. Wybrałam właśnie ten repertuar, bo naprawdę kocham tę muzykę, bo jest ,,nasza” i chcę robić to dalej, by ocalić ją od zapomnienia.

JR: Gdzie można posłuchać muzyki w Twoim wykonaniu?

OS: Muzykę którą gram zazwyczaj można posłuchać na moim kanale Youtube, na różnych stronach społecznościowych – FB, Instagramie. W przygotowaniu jest też strona www.oliwiaspychel.pl

JR: Czym jest dla Ciebie kultura ludowa? Uważasz, że warto ją pielęgnować?

OS: Kultura i muzyka ludowa są dla mnie bardzo ważne. Są ustnym przekazem międzypokoleniowym, całym zasobem umiejętności, wiedzy i przekonań. To moja pasja. Kocham muzykę ludową, czerpię z niej energię. A kiedy widzę, że ludziom podoba się to co robię, bardzo mnie to cieszy i motywuje do dalszego działania, do intensywniejszego przekazywania siebie, rozwijania osobowości.

Kultura ludowa jest jak drzewo bez korzeni, wymaga opieki. Tradycja ma w sobie coś bardzo wartościowego, co warto pielęgnować, by nie odeszła w zapomnienie. Ma w sobie swoiste i niepowtarzalne piękno. To są nasze korzenie, o które warto dbać. Człowiek jest istotą ciekawską, docieka jak było kiedyś? Dokąd zmierzamy? I to na te pytania odpowiadają tradycja i kultura ludowa.

JR: Jak zachęcić młodych ludzi do zainteresowania się kulturą ludową?

OS: Dzisiejszą młodzież, dzieci ciężko jest zainteresować kulturą ludową. Im wcześniej będziemy im pomagali w uświadomieniu pewnych wartości, tym głębiej się one w nich zakorzenią. Musimy walczyć o zachowanie naszej kultury tradycyjnej, ponieważ to ona przypomina nam o własnej tożsamości, o ludziach, którzy ją tworzyli. Dlatego ja, staram się czerpać jak najwięcej wiedzy od swojego mistrza tradycji, poznawać muzykę naszego regionu, przekazywać ją dalej młodym ludziom i zachęcać do kultywowania tradycji przekazywanej z pokolenia na pokolenie.

Zawsze chętnie biorę udział w różnego rodzaju festiwalach folklorystycznych czy projektach stypendialnych, m.in. jestem już po raz czwarty stypendystką Marszałka Województwa Lubelskiego za promowanie kultury i muzyki swojego regionu. Organizuję warsztaty by pokazać młodym ludziom kulturę ludową Podlasia. W ubiegłym roku w swojej szkole w LO zorganizowałam projekt stypendialny ,,Ocalić tradycję i kulturę ludową” poprzez warsztaty muzyki, rękodzieła-perebory podlaskie, kulinaria, który spotkał się z dużym zainteresowaniem moich rówieśników. W tym roku, 4 czerwca zapraszam na kolejny projekt, w ramach którego odbędą się warsztaty z muzyką tradycyjną, warsztaty tańców podlaskich, zakończone potańcówką z udziałem kapeli ludowej: https://www.radiobiper.info/2021/05/22/ocalic-kulture-i-tradycje-lu...
https://www.radiobiper.info/2020/04/30/kulturalny-pejzaz-podlasia-u...
https://www.youtube.com/watch?v=Ab4xYiezAm8

Uważam, że muzyka ludowa nie zaginęła, lecz rozpoczęła nowe życie na różnego rodzaju festiwalach, przeglądach. Trzeba ją tylko pokazywać szerszemu gronu.

JR: Czy swoją przyszłość wiążesz z kulturą ludową?

OS: Muzyka ludowa sprawia mi wiele radości. Głównym kierunkiem mojej pracy na przyszłość, będzie sięganie do folkloru w jego autentycznej postaci, odkrywanie muzyki wywodzącej się z Podlasia, i uprawianie jej w stylizowanej formie. Chciałabym studiować etnomuzykologię w Warszawie lub Lublinie i dalej przekazywać swoją pasję i zamiłowanie do kultury i muzyki naszego regionu innym, najlepiej jak umiem.

Dziękuję za rozmowę i życzę realizacji wszystkich postawionych celów.