Patrzyliście kiedyś na Księżyc i zastanawialiście się, czym właściwie są te ciemniejsze plamki na jego powierzchni? To jedynie słabo widoczne dowody olbrzymiego geologicznego bogactwa naszego naturalnego satelity. Naukowcy opublikowali właśnie najbardziej szczegółową i kompletną mapę tej potężnej skały ”wiszącej” nam nad głowami.


Co ważne, nie jest to tylko ładny, kolorowy obrazek, który można podziwiać na ekranie komputera. To punkt wyjścia dla wielu przyszłych misji kosmicznych. Zanim Księżyc stanie się bazą dla lotów kosmicznych w odległe zakątki wszechświata musimy się tam zadomowić.

Dzięki dokładnym danym geologicznym możliwe jest wybranie najlepszych miejsc do lądowania. Pokazywana tu mapa to wspólne dzieło naukowców z NASA, teksaskiego Lunar Planetary Institute in oraz ośrodka badań pozaziemskich należącego do amerykańskiej służby geologicznej (USGS), czyli Astrogeology Science Center w stanie Arizona. 

Cyfrowa Zunifikowana Geologiczna Mapa Księżyca została przygotowana w skali 1:5000000. – Ludzi zawsze fascynował Księżyc, to kiedy tam wrócimy. To wspaniałe, że USGS stworzyło bazę danych z których NASA może korzystać przy planowaniu przyszłych misji – skomentował obecny szef USGS i dawny astronauta NASA, Jim Reilly.

Do stworzenia cyfrowej mapy naukowcy posłużyli się danymi kartograficznymi używanymi przez zespoły sześciu misji Apollo uzupełniając je o aktualne pozyskane z satelitów obserwacyjnych na orbicie Księżyca.

Dane o elewacji na zwrotnikach dostarczyła japońska misja SELENE, Selenological and Engineering Explorer; topografię biegunów uzupełniła NASA dzięki na bazie swojej misji LOLA, Lunar Orbiter Laser Altimeter). Stare obserwacje z misji Apollo były szczególnie cenne, bo interpretacji dokonywali ludzie bezpośrednio na powierzchni satelity.

Poza łączeniem dawnego z nowym, geolodzy zajęli się stworzeniem zunifikowanego opisu warstw skalnych tworzących powierzchnię naszego najbliższego sąsiada. Dotychczas dostępne mapy były w tej kwestii dość rozbieżne (zarówno nazewnictwa jak i wieku geologicznego).

Zdjęcie próbki mapy: NASA/GSFC/USGS

Kolory odpowiadają różnym okresom geologicznym formowania się skał. Obecnie stosowany podział został wprowadzony dopiero w latach osiemdziesiątych XX wieku i obejmuje pięć głównych okresów: prenektaryjski (kolor brązowy; 4,5 mld lat do 3,92 mld lat), nektaryjski (pomarańczowy; 3,92 – 3,85), imbryjski (fiolet, róż, niebieski; 3,85 - 3,16), eratosteński (zielony;3,16 – 1,1) i kopernikański (żółty; 1,1 - współczesność).

Jan Sochaczewsk