Na Świętego Izydora dla bociana pora

[polska strona]

https://nikidw.edu.pl/2022/04/04/na-swietego-izydora-dla-bociana-pora/

Od stuleci w Polsce mówi się, że bociany są zwiastunem wiosny. Zgodnie z ludowymi przysłowiami można się ich spodziewać już na:
– św. Józefa – 19 marca, zgodnie z powiedzeniem „Na święty Józef bocian na stodole, gburze szykuj sochę i jedź orać pole”, lub na
– święto Zwiastowania Maryi Panny – 25 marca, zgodnie z powiedzeniem „Na Zwiastowanie, przybywaj bocianie!”, ale także na
– św. Izydora – 4 kwietnia, zgodnie z powiedzeniem „Na świętego Izydora dla bociana pora”…

…jednak najbardziej oczekiwano przylotu bocianów na święto Zwiastowania Maryi Panny, inaczej Matki Boskiej Roztwornej, Zagrzewnej, Strumiennej, a także Kwietnej i Ożywiającej, które w tradycji ludowej wyznaczało początek wiosny.

https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/79212833-185x300.jpg 185w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/79212833-1356x2200... 1356w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/79212833-768x1246.jpg 768w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/79212833-947x1536.jpg 947w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/79212833-1262x2048... 1262w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/79212833-7x12.jpg 7w" sizes="(max-width: 290px) 100vw, 290px" />Od najdawniejszych czasów bocian był otaczany wielkim szacunkiem i sympatią. Symbolizował szczęście, powodzenie, wiosenną radość i płodność. Wierzono, że jego gniazdo chroni domostwo przed płomieniami, że jako czyściciel świata, zbiera wszelkie plugastwa uchodzące za symbol szatana. Z tego względu z wielką radością witano każdego powracającego osobnika. Niektórzy gospodarze chcąc zachęcić bociany do założenia gniazda w ich obejściu układali na dachach swoich domów czy stodół koła od wozów, zużyte brony, wiechcie słomy, patyki i różne błyskotki. Kurpiowskie gospodynie formowały z ciasta bocianie łapy, zwane „bustowymi” łapami. Piekły też miniatury narzędzi rolniczych. Niektóre z nich wkładano do starych gniazd i pod strzechę na pomyślność wiosennych prac gospodarskich. Tak ten zwyczaj opisała Barbara Ogrodowska w „Polskich obrzędach i zwyczajach dorocznych: „Busłowe to było pieczywo obrzędowe w kształcie pięciopalczastych łap ptasich,  które wkładano do gniazd bocianich, aby skłonić ptaki do powrotu i przyspieszyć nadejście wiosny. Do gniazd wkładano również inne wypieki z ciasta: były to skowronki, pługi, brony, na pomyślność prac polowych. Kiedy bocian po raz pierwszy w roku pojawił się i kołował nad zagrodą, domownicy wybiegali na podwórze, podnosili wysoko bocianie łapy i inne obrzędowe ciasta i wołali: „Busoł, busoł!” („bocian”), aby skłonić go do założenia gniazda i przynosił szczęście i pomyślność”.

Wróżby związane z pojawieniem pierwszego bociana, przepowiadają zdrowie, urodzaj, bogactwo, pogodę i zamążpójście dziewczyny w nadchodzącym roku. Ujrzenie pierwszego bociana w locie gwarantuje: udany, urodzajny rok, szczęście i zdrowie, wesołość, długie życie i szybkie zamążpójście dziewczyny. Jeśli pierwszego bociana zobaczymy siedzącego lub stojącego nieruchomo na jednej nodze, to nadchodzący rok będzie dla nas nieszczęśliwy, ciężki, możemy skarżyć się na ból nóg, nasze pola nie będą obfitowały w dorodne plony. Przy pierwszym spotkaniu z bocianem warto mieć przy sobie trochę pieniędzy, gdyż — analogicznie jak z pierwszą kukułką — złapanie się za portfel wróży bogaty cały rok.

https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/77788680-300x196.jpg 300w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/77788680-768x502.jpg 768w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/77788680-1536x1005... 1536w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/77788680-2048x1340... 2048w, https://nikidw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/77788680-16x10.jpg 16w" sizes="(max-width: 424px) 100vw, 424px" />

Bocian swoją obecnością potwierdzał, że nastała już wiosna, że życie pokonało zimową śmierć. Pamiętano również, że jest to dzień wiosennego zrównania dnia i nocy. Dzień przezwyciężył noc, wiosna wyparła zimę, życie góruje nad śmiercią, a dobro nad złem.

Oprac. DPR
Fot. domena publiczna – polona.pl
Źródło:
Spychała – Kulma B., Bocian w wierzeniach i mitach, http://www.zsmosina.powiat.poznan.pl