Jacopo Pontormo

[polska strona]

Jacopo Pontormo Jacopo da Pontormo
Uważa się, że ta postać ze Zdjęcia z krzyża to autoportret Pontorma przedstawiający Józefa z Arymatei
Imię i nazwisko	Jacopo Carrucci
Data i miejsce urodzenia	24 maja 1494 Pontormo k. Empoli
Data i miejsce śmierci	31 grudnia 1556 Florencja
Narodowość	włoska
Dziedzina sztuki	malarstwo, rysunek
Epoka	manieryzm
Multimedia w Wikimedia Commons

Jacopo Pontormo, właśc. Jacopo Carrucci (ur. 24 maja 1494 w Pontormo k. Empoli, zm. 31 grudnia 1556 we Florencji) – włoski malarz i rysownik, przedstawiciel manieryzmu florenckiego.

Był uczniem m.in. Andrei del Sarto. Tworzył pod wpływem Leonarda da Vinci, później Michała Anioła. Malował obrazy religijne, mitologiczne oraz portrety. Przez całe życie korzystał z patronatu Medyceuszów. Od ok. 1518 rozwijał styl charakteryzujący się ekspresyjną, dynamiczną kompozycją, wyrafinowanym rysunkiem i jasnym kolorytem.

Był neurotykiem, melancholikiem i egocentrykiem. Żył skromnie, niemal jak pustelnik. Jego współpracownik i pierwszy biograf Giorgio Vasari pisał: "Tak bał się śmierci, że nie lubił, gdy o niej mówiono w jego obecności, i jak mógł unikał widoku nieboszczyka. Nie bywał na uroczystościach i nigdzie tam, gdzie było dużo ludzi, lękał się bowiem, żeby go tłum nie zadusił, i w ogóle żył tak samotnie , że trudno to wprost sobie wyobrazić."^[1]

Najwybitniejszym jego uczniem był Agnolo Bronzino^[2] Jego grobowiec znajduje się w krypcie kaplicy Capella di San Luca^[3] w kościele Zwiastowania NMP we Florencji.

Wybrane dzieła

• Józef sprzedany Putyfarowi - 1515-19, 61 x 51,5 cm, National Gallery w Londynie
• Józef w Egipcie - 1515-19, 96 x 109,5 cm, National Gallery w Londynie
• Leda z łabędziem - 1512-13, 55 x 40 cm, Uffizi, Florencja
• Madonna z Dzieciątkiem i małym świętym Janem Chrzcicielem - ok. 1528, 89 x 74 cm, Uffizi, Florencja
• Madonna z Dzieciątkiem, św. Józefem i św. Janem Chrzcicielem - 1521-27, 120 x 99 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
• Madonna z Dzieciątkiem - 1532, 101,5 x 88 cm, Muzeum Kolekcji Jana Pawła II w Warszawie
• Matka Boska z Dzieciątkiem, św. Anną i czterema świętymi - 1529, 228 x 176 cm, Luwr, Paryż
• Męczeństwo dziesięciu tysięcy - ok. 1529-30, 67 x 73 cm, Galleria Palatina, Florencja
• Nawiedzenie - ok. 1515, 392 x 337 cm, fresk, 392 x 337 cm, Santissima Annunziata, Florencja
• Nawiedzenie Najświętszej Marii Panny - 1528-29, 202 x 156 cm, San Michele, Carmignano
• Pokłon Trzech Króli - ok. 1520 cm, 85 x 190 cm, Galleria Palatina, Florencja
• Portret Kosmy Medyceusza - ok. 1520 cm, 90 x 72 cm, Uffizi, Florencja
• Portret halabardnika - 1537, 92 x 72 cm, J. Paul Getty Museum, Malibu
• Portret kobiety w czerwieni - ok. 1530, 90 x 71 cm, Städelsches Kunstinstitut, Frankfurt nad menem
• Portret Marii Salviati - 1537-43, 87 x 71 cm, Uffizi, Florencja
• Portret młodego mężczyzny - 153033, 85 x 61 cm, Pinacoteca di Palazzo Mansi, Lucques
• Portret rytownika - 1517-18, 70 x 53 cm, Luwr, Paryż
• Sacra Conversazione z Matką Boską, Dzieciątkiem i świętymi: Józefem, Janem Ewangelistą, Franciszkiem i Jakubem (Ołtarz Puccich) - 1518, 214 x 185 cm, Kościół San Michele Visomini, Florencja
• Św. Antoni Padewski - ok. 1520, 78 x 66 cm, Uffizi, Florencja
• Św. Hieronim pokutujący - ok. 1528, 105 x 80 cm, Niedersachsisches Landesmuseum, Hanower
• Św. Kwintencencjusz - ok. 1518, 150 x 100 cm, Pinacoteca Comunale, Sansepolcro
• Św. Weronika - 1515, fresk, 307 x 413 cm, Santa Maria Novella, Florencja
• Wenus i Amor - ok. 1533, 128 x 197 cm, Gallerie dell'Accademia, Wenecja
• Wenus i Kupidyn - 1532-34, 128 x 197 cm, Uffizi, Florencja
• Wieczerza w Emaus - 1525, 230 x 173 cm, Uffizi, Florencja
• Zdjęcie z krzyża - ok. 1528, 313 x 192 cm, Kościół Santa Felicita, Florencja

• • 

    Zdjęcie z krzyża (1525-28), Kościół Santa Felicita, Florencja

 

• • 

    Nawiedzenie Najświętszej Marii Panny (1528-29), San Michele, Carmignano

 

• • 

    Portret halabardnika (1528-30), J. Paul Getty Museum, Malibu

 

• • 

    Madonna z Dzieciątkiem (1532), Muzeum Kolekcji Jana Pawła II w Warszawie

 

• 

  Portret kobiety w czerwieni (1532), Städelsches Kunstinstitut, Frankfurt nad menem

Przypisy

1. ↑ Największe wydarzenia w historii sztuki, red. Jacques Marseille, Nadeije Laneyrie-Dagen, Warszawa: Mak, 1998, s. 142.
2. ↑ Florencja i Toskania, Warszawa: Hachette, 2009 (Przewodniki Wiedzy i Życia), s. 119.
3. ↑ Tamże, s. 98.

Bibliografia

• Beckett W., 1000 arcydzieł, E. Gorządek (tłum.), Warszawa: Arkady, 2001, ISBN 83-213-4218-3, OCLC 749354342.
• Augustin de Butler, Jacopo Pontormo, Siechnice: Eaglemoss Polska, 1999 (Wielcy Malarze ; nr 43)
• Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992. ​ISBN 83-7079-076-3​
• Malarze świata. Encyklopedia, Warszawa: Imbir, 2009, ​ISBN 978-83-60334-74-4​
• Christine Stukenbrock, Barbara Toepper, Arcydzieła malarstwa europejskiego, Koenigswinter: h. f. ullmann, 2007, ​ISBN 978-3-8331-2131-9